Boşanmada Mal Paylaşımı

Boşanmada Mal Paylaşımı

Boşanmada mal paylaşımı
Boşanmada mal paylaşımı

Boşanmada Mal Paylaşımı

Boşanmada mal paylaşımı ile evlilik birliği süresince eşlerin edindiği malların tasfiye edilmesi sağlanır. Mal paylaşımında, evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sonlanmasının ardından eşit biçimde pay edilmesi ilkesi esastır. Boşanmada mal paylaşımı davası, boşanma davasıyla beraber açılabilen bir dava değildir. Fakat boşanma davası ile mal paylaşımı davasının aynı zaman zarfında iki ayrı dava olarak açılabilmesi mümkündür. Bu tür bir durumda, mevcut boşanma davasının kesinleşmesi ile birlikte mal paylaşımı davasına devam edilir. Bir başka deyişle, söz konusu iki davanın aynı anda açıldığı hallerde boşanma davası, mal paylaşımı davaları için bekletici meseledir.

Boşanmada mal paylaşımı söz konusu olduğunda; 1.1.2001 tarihinden önce uygulanan eski kanun ve söz konusu tarih sonrası yürürlüğe giren yeni Türk Medeni Kanunu ile düzenlenen mal paylaşımı hükümlerine değinmek gerekir. Eski kanun döneminde kabul edilen mal rejimi, mal ayrılığı rejimi olup buna göre tarafların birbirlerinin malları üzerinde hakkı mevcut değildir. Mal ayrılığı rejimi gereğince boşanmada mal paylaşımı söz konusu olduğunda taraflar yalnızca kendi mallarını almaktadır. Fakat, 1.1.2001 tarihinde uygulanmaya başlayan yeni Medeni Kanunu ile taraflar arasında uygulanacak yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimi olarak belirlenmiştir. Edinilmiş mallara katılma rejimi, evlilik birliği sürecince edinilen malların taraflar arasında eşit şekilde paylaştırılması esasına dayanır.

1.1.2001 tarihinden önce evlenen kişiler için edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olup olamayacakları hususu şu şekilde ifade  edilebilir:

  • Yeni Türk Medeni Kanunu yürürlük tarihine kadar herhangi bir mal rejimine tabi olunmamışsa mal ayrılığı rejimi uygulanır.
  • Taraflar, yeni Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren 1 yıl içinde isterlerse hangi mal rejimine tabi olacaklarını tayin edebilirler.
  • Taraflar, 1 yıl içinde hangi mal rejimine tabi olacaklarını belirlemediler ise bu takdirde, yeni Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten sonrası için edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar.

Kanun koyucunun getirdiği düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, tarafların edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olmaları hususunda yönlendirici bir irade mevcuttur. Bunun nedeni; edinilmiş mallara katılma rejimi ile bilhassa kadınlar için koruyucu düzenlemeler getirilmiş olmasıdır. Her iki mal rejiminde de tarafların evlilik öncesi malları kişisel mal statüsünde kabul edilerek boşanmada mal paylaşımına dahil edilmez.

Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Boşanmada mal paylaşımı yapılırken esas alınan ilke; evlilik birliğinde edinilen malların taraflar arasında yarı yarıya yani eşit bir biçimde paylaşılmasıdır. Fakat tarafların kişisel malları bu eşit paylaşımın konusu değildir. Kişisel malın sahibi, boşanmadan sonra da söz konusu malına sahip olmaya devam eder. Kişisel mallar, tarafların yapacağı bir sözleşme ile belirlenebileceği gibi Türk Medeni Kanun hükmü baz alınarak da tespit edilebilir. Yasa gereği kişisel mal statüsünde bulunan mallar şu şekilde ifade edilmektedir:

TMK Madde 220- Aşağıda sayılanlar, kanun gereğince kişisel maldır:

  1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,

  2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,

  3. Manevî tazminat alacakları,

  4. Kişisel mallar yerine geçen değerler.

Edinilmiş mallar ise yine aynı kanunun 219. Maddesinde ifade edilmiştir. Kanunda yapılan tanımlamaya göre edinilmiş mal: her eşin evlilik birliğinin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. Kanun koyucunun tanımından da anlaşılacağı üzere edinilmiş mallar, emek karşılığında elde edilmiş mallardır. Kanun metninde ifade edilen edinilmiş mallar şu şekildedir:

Bir eşin edinilmiş malları özellikle şunlardır:

  1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler,

  2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,

  3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,

  4. Kişisel mallarının gelirleri,

  5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler.

Taraflardan birisi, bir mal üzerinde sahiplik iddia ediyorsa bu durumda ispatla yükümlüdür. Mal sahibinin kim olduğu ispat edilemeyen mallar, paylı mal kapsamında değerlendirilerek her iki eşin paylı mülkiyetinde olduğu kabul edilir. Paylı mallar da boşanmada mal paylaşımına konu edilir. Paylı mallara dair üstün yararının bulunduğunu ispat eden taraf, diğer tarafın pay bedelini ödemek suretiyle malın kendisine verilmesini talep edebilir.

Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Nedir?

Boşanmada mal paylaşımı davası, boşanma kararı ile son bulan evliliklerde taraflar arası mal rejimi tasfiyesinin gerçekleşmesini sağlar. Mal paylaşımı davası ile boşanma davası bir arada açılamaz ancak aynı zamanda iki ayrı dava şeklinde açılabilir. Boşanmada mal paylaşımı söz konusu olduğunda evvela eşlerin tabi olduğu yasal mal rejimi bilinmelidir. Eşler, sözleşme ile herhangi bir mal rejimi seçmemişler ise mal paylaşımında yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi hükümlerince tasfiye süreci gerçekleşir.

Mal paylaşımı davası, belirsiz alacak davası olarak açılan ve tarafların gerek malvarlığının iadesi gerekse nakdi talepte bulunabileceği bir davadır.

Bu dava ile eşler hem nakdi talepte hem de diğer eşte kalan malvarlığın iadesi talebinde bulunabilir. Boşanmada mal paylaşımı davasını belirsiz alacak davası olarak açılmalıdır.

Mal Paylaşımı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Mal paylaşımı davasında görevli kılınmış mahkeme aile mahkemesidir. Türk Medeni Kanunu madde 214 hükmü gereğince boşanma davasına yetkili olan mahkeme, mal paylaşımı davasının yetkili mahkemesidir. Söz gelimi, taraflar arasında görülmüş boşanma davası Mardin Aile Mahkemesi’nde görüldüyse yine aynı mahkeme tarafından mal paylaşımı davasına bakılacaktır.

Mal Paylaşımı Davasında Zamanaşımı

Mal paylaşımı davası için kanunen ifade edilmiş herhangi bir zamanaşımı süresi mevcut değildir. Mal paylaşımı davası; katkı payı alacağı, değer artışı alacağı ve katılma alacağı gibi alacakları konu ettiği için aslında bir alacak davasıdır. Bu itibarla, aksine bir düzenleme mevcut olmadıkça alacaklar 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Dolayısıyla, mal paylaşımı davalarının 10 yıllık süre içinde açılması gerekir. Söz konusu süre, boşanma kararının kesinleşmesiyle başlar.

Mal Paylaşımı Davasında Hukuki Danışmanlık

Eşler arasındaki yasal mal rejimine göre farklı hükümlerle gerçekleştirilen mal paylaşımında 1.1.2001 tarihli yeni Kanun ile edinilmiş mallara katılma rejimi, yasal mal rejimi olarak kabul edilmiştir. Yasal mal rejimi, evlilik birliğinde edinilen malların eşit olarak paylaştırılması esasına dayanır. Ancak eşler sözleşmeyle tabi olacakları mal rejimi belirleyebilir. Tarafların hani mal rejimine tabi olduğu, tabi olunan yasal mal rejimine göre nasıl paylaşım yapılacağı, hak ve menfaat kaybı yaşanmaması adına dikkatle değerlendirilmelidir. Bu itibarla taraflar genellikle bir uzman desteği almak suretiyle sürecin etkili bir biçimde yürütülmesini sağlamaktadır. Söz gelimi, Mardin boşanma avukatı ile iletişim sağlayarak sürece ilişkin hak kaybı yaşanmaması adına danışmanlık hizmeti talep etmektedir.

Av. Gülizar ÖZTEMEL

Mardin Barosu Avukatıdır. Malatya inönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Anadil seviyesinde, Almanca ve Kürtçe dillerini bilmektedir. Halen Mardinin Artuklu ilçesinde Avukatlık Mesleğini icra etmektedir.

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu