Anlaşmalı Boşanma Davası

Türk Medeni Kanunu, evlilik birliğini resmen sona erdirmek isteyen taraflar için iki farklı boşanma düzenlemiştir. Anlaşmalı veya çekişmeli olarak tezahür eden boşanmada taraflar boşanmanın ferilerinde mutabıksa anlaşmalı boşanma davası açarak evlilik birliğini sonlandırabilir. Taraflar arasında herhangi bir çekişme bulunuyorsa bu durumda çekişmeli boşanma davası söz konusu olacaktır.

Anlaşmalı Boşanma Şartları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanmaya kıyasla görece daha az yıpratıcı etkileri olan ve daha kısa süren boşanma sürecini ihtiva eder. Bu itibarla taraflar, boşanma sürecinin yıpratıcı etkilerini en aza indirmek ve süreci kısa zamanda sonuçlandırmak adına boşanma ve boşanmanın hukuki sonuçlarında ortak paydada buluşarak anlaşmalı boşanma yoluna gidebilir. Fakat anlaşmalı boşanma davası açarak boşanabilmek için kanun koyucu tarafından öngörülen bir dizi koşul bulunur. Söz konusu kanuni şartların karşılanması ile birlikte anlaşmalı boşanma davası açmak suretiyle boşanmak mümkündür. Peki, anlaşmalı boşanma şartları nelerdir?

Anlaşmalı Boşanmanın Şartları:

1. Evlilik birliğinin en az 1 yıldır devam ediyor olması gerekir.
2. Eşler, boşanma davasını beraber açmalı veya bir eş tarafından açılan boşanma davası diğer eş tarafından kabul edilmelidir.
3. Tarafların, boşanmanın tüm hukuki sonuçlarını ve müşterek çocukların durumunu düzenledikleri protokolün hakim tarafından uygun bulunması gerekir.
4. Eşler, hür iradesiyle boşanma kararı almalı ve duruşmaya bizzat katılarak hakim önünde boşanma iradesini beyan etmelidir.

Evlilik birliği en az 1 yıldır devam eden ve diğer şartları karşılayan eşlerin anlaşmalı boşanma davası açarak boşanması mümkündür. Her iki tarafın da boşanma iradesi gösterdiği anlaşmalı boşanmada şayet taraflardan birisi boşanmak istemezse bu durumda dava, çekişmeli boşanmada davası olarak devam eder.

Anlaşmalı boşanmaya ilişkin uygulamada sıkça merak edilen hususlardan birisi de dava süresidir. Anlaşmalı boşanma davası, çekişmeli boşanma davası ile karşılaştırıldığında oldukça kısa sürer. Ancak davanın ne kadar zaman alacağına ilişkin net bir süre ifade etmek doğru değildir. Zira dava süresine etki eden pek çok bağımsız değişken mevcuttur. Söz gelimi; mahkemenin iş yükü ve yoğunluğu, davanın deneyimli bir boşanma avukatı ile takip edilip edilmediği gibi birçok faktör sürenin değişmesine neden olur.

Anlaşmalı boşanma davasının en mühim aşamalarından birisi de dava öncesi hazırlanması gereken anlaşmalı boşanma protokolüdür. Makalenin devamında etraflıca izah edilen anlaşmalı boşanma protokolü, anlaşmalı boşanmanın en önemli kalemlerindedir. Taraflarca kabul edilen ve imzalanan anlaşmalı boşanma protokolü mahkeme hakimi tarafından değerlendirilir ve tarafların söz konusu protokolü özgür iradeleri ile kabul edip etmediklerini bizzat beyan etmeleri beklenir. Protokolün kabul edilmesiyle beraber boşanma gerçekleşir.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü:

Anlaşmalı boşanma protokolü; tarafların boşanmanın tüm hukuki ve ekonomik sonuçları ile birlikte ortak çocuklara ilişkin hususları düzenlediği ve mutabık kaldığı bir belgedir. Protokolün oldukça hassas ve kapsamlı bir şekilde hazırlanmasında fayda vardır. Zira hakim tarafından uygun bulunan protokol üzerine boşanma kararı verileceği için taraflar protokolde ihmali veya hatalı bir düzenleme nedeniyle hak ve menfaat kaybına uğrayabilir. Bu nedenle protokolün uzman bir avukat nezaretinde hazırlanması oldukça yararlı olacaktır.

Anlaşmalı boşanma protokolünde; düzenlenmesi gereken kalemler şu şekilde sıralanabilir:

1. Eşlerin özgürce gösterdiği boşanma iradesi,
2. Nafakaya ilişkin hususlar,
3. Çocuğun velayet hakkı ve velayet hakkına sahip olmayan taraf ile çocuk arasında kurulacak kişisel ilişki,
4. Malların nasıl paylaşılacağı,
5. Maddi ve manevi tazminat hususu,
6. Ziynet eşyaların paylaşımı.

Anlaşmalı boşanma protokolü, hukuki neticeleri itibariyle oldukça mühimdir. Dolayısıyla protokol hazırlanacağı zaman bütün unsurlar tek tek ve etraflıca düşünülmeli, hak ve menfaat kaybı yaşanmasına olanak vermeyecek nitelikte, hukuki açıdan muntazam bir biçimde hazırlanmalıdır. Hukuken muntazam bir protokolün hazırlanması ise ancak uzman hukukçular, yani uygulamada bilinen ismi ile uzman boşanma avukatı tarafından hazırlanabilir.

Anlaşmalı boşanma protokolünde tarafların müşterek çocuğuna dair velayet hakkının kime bırakılacağı belirlenmelidir. Velayet hakkının belirlenmesinde çocuğun yararı gözetilmelidir. Bunun yanı sıra velayet hakkı kendisine verilmeyen taraf ile çocuk arasında kurulacak kişisel ilişkiye ilişkin detaylar da kararlaştırılmalıdır.

Nafaka ve tazminat kalemleri de protokolde yer alması gereken önemli ekonomik sonuçlar doğuran hususlardır. Anlaşmalı boşanma protokolü ile iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasına dair konular düzenlenmeli ve taraflarca mutabık kalınmalıdır. Taraflar, şayet nafaka hususunda mutabakat sağlayamazlar ise bu durumda anlaşmalı boşanma değil çekişmeli boşanma söz konusu olacaktır.

Tarafların, ortak paydada buluşması gereken bir diğer husus ise malların ne şekilde paylaşılacağı hususudur.

Anlaşmalı boşanma protokolü ile düzenlenmesi gereken mallar şu şekilde ifade edilebilir:

1. Evlilik birliği içinde alınan mallar,
2. Evlilik süresince yapılan birikimler,
3. Evlilik içinde tarafların birbirlerine verdikleri hediyeler,
4. Tarafların ailelerine hediyeler,
5. Düğün takıları,
6. Ödenmemiş borçlar,
7. Tahsil edilmemiş alacaklar,
8. Kişisel mallar,
9. Çeyizler.

Anlaşmalı Boşanma Davası Ücreti ve Masrafları:

Anlaşmalı boşanma ücreti; dava giderleri ve avukat ücreti olarak iki farklı şekilde ele alınır. Boşanma davası için harç ücreti ve gider avansı yatırılmalıdır. Söz konusu ücretler her yıl güncellenmekte olduğu için takip edilmesinde yarar vardır.

Anlaşmalı boşanma davasının en mühim safhasını protokolün hazırlanması safhası oluşturur. Protokolde olması gereken hususlara yer verilmemesi veya yanlış, eksik hazırlanması, gerek davanın uzamasına gerekse arzu edilmeyen menfi sonuçlarla karşı karşıya kalınmasına neden olabilir. Bu itibarla söz konusu protokolün ehliyet ve liyakat sahibi bir avukat tarafından hazırlanması isabetli olacaktır.

Avukat ile birlikte hareket edildiği takdirde bir de avukatlık ücreti ödenmesi gerekir. Bu ücret, somut olayın özelliklerine ve avukata getireceği iş yüküne göre değişir. Bu itibarla net bir miktar ifade etmek doğru değildir. Ancak fikir vermesi açısından avukatlık asgari ücret tarifesine göz atılabilir.

Türk Hukuk Sistemi, avukatlar için yasal bir branşlaşma ihtiva etmez. Avukatlar, hukukun her alanına ilişkin çalışma yapabilir, mesai harcayabilir, işlem ve davalarda hukuki destek sağlayabilir. Ancak avukatların bir veya birkaç hukuk dalında uzmanlaşması, bu alanlardan doğan uyuşmazlıklara ve davalara hukuki destek sağlaması da mümkündür. Söz gelimi, Aile Hukuku ve Medeni Kanun üzerine mesai vakfeden, çalışmalar yapan ve uzmanlaşan avukatlar uygulamada boşanma avukatı olarak isimlendirilir. Bu şekilde isimlendirilen boşanma avukatı, örneğin Mardin’de hukuki faaliyetlerini sürdürüyorsa bu durumda Mardin Boşanma Avukatı şeklinde adlandırılır.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Anlaşmalı boşanma davası, görevli mahkeme olan Aile Mahkemesi’nde açılır. Aile Mahkemesi’nin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır.

Yetkili mahkeme ise boşanma davası taraflarının yani eşlerin son altı ay birlikte yaşadıkları yer mahkemesi veya taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesidir.

Örneğin, Mardin’de ikamet eden ve anlaşmalı boşanmak isteyen taraflar, Mardin Aile Mahkemesi’nde, anlaşmalı boşanma için gereken şartları karşıladıkları takdirde herhangi bir zamanaşımı süresine tabi olmaksızın istedikleri zaman davayı açabilirler.